Carin B. Logan

Mijn Schotland - Iona

Iona

Iona, een minuscuul eilandje van minder dan een vierkante kilometer groot, vlak naast het eiland Mull, dat maar liefst zo'n slordige duizend keer groter is. En toch was Iona ooit een van de invloedrijkste plaatsen in Schotland. Het begon in 563 A.D. De faam van Iona duurde verschillende eeuwen en het was pas bij de Reformatie in 1560 dat het verval werd ingezet. Als je naar de foto kijkt, is je vermoeden juist dat Iona naam en faam heeft vanwege haar religieuze connecties.

Hoe komt het nu dat zo'n klein eilandje het centrum van de kerk was tijdens de Middeleeuwen in Schotland (en zelfs daarbuiten)? Waarom wilden koningen en leiders van belangrijke clans hier begraven worden? Waarom genoot dit eiland de steun van de grootsten en machtigsten van zijn tijd?
Hierover zijn er tientallen boeken geschreven, maar de kern van het verhaal is dat het allemaal begon met één man en twaalf apostels. Die man was van koninklijken (Iers) bloede en dat gaf hem waarschijnlijk een groot voordeel in het westen van Schotland. De "Schotten" waren immers nauw verwant met de Ieren. Die man stichtte een gemeenschap op Iona en gebruikte dit als basis om Schotland te bekeren. Op zijn weg temde hij het monster van Loch Ness en schudde hij handjes met de groten der aarde (in Schotland). Maar hij was bovenal een geleerde en uiteindelijk ook een heilige. Zijn echte naam was waarschijnlijk Crimthann, maar de mensen in zijn omgeving noemden hem Colum Cille. Vandaag is hij bekend onder de naam Sint Columba.

De abdij die je nu kan bezoeken is gerestaureerd. De originele constructie werd gebouwd rond 1200. Het gigantische St John's Cross pal voor de kapel van de tombe van St Columba is een replica. Het is speciaal ontworpen zodat de schaduw in de late namiddag over de ingang van de tombe valt. Fragmenten van het originele kruis liggen in het museum, waar ook overblijfselen van St Oran's Cross liggen. In het museum staan ook tal van grafstenen die vroeger op Reilig Odhrain / het kerkhof van St Oran stonden. Er zijn nog meer grafstenen te vinden rond de kloostergang in de abdij. De grafstenen beelden machtige mannen in militaire kledij uit. Op dit eilandje liggen immers koningen begraven: koningen van Dalriada (het westen van Schotland), koningen van een groter Schotland, koningen die hun voorganger vermoordden en hen de eer betoonden om te worden begraven op Iona... om dan later hetzelfde lot te ondergaan. De twee laatste koningen die op Iona werden begraven zijn Macbeth en zijn stiefzoon, Koning Lulach, die in 1058 stierf. De volgende koning koos voor Dunfermline als begraafplaats. Maar ergens op Iona liggen een heleboel koningen begraven. En niemand weet precies waar.

De Kapel van St Oran bevindt zich op de begraafplaats van Reilig Odhrain. Het is het oudste gebouw dat volledig intact is gebleven (behalve de leistenen op het dak).
Het werd hoogstwaarschijnlijk gebouwd door Somerled, 'king of the Isles' / koning van de eilanden, (de voorvader van de MacDonalds), vóór zijn dood in 1164. En als het toch Somerled niet was, dan was het wel zijn zoon Reginald. Er liggen verschillende MacDonalds op de begraafplaats. In de kapel is een nis waarin misschien John, de laatste 'Lord of the Isles' (heer van de eilanden) rust.
Het kleine gebouw is in elk geval een heel duidelijk bewijs van de sterke band die Iona had met de leiders van clan MacDonald.

Niet elk gebouw van het religieuze complex werd gerestaureerd. Maar dat is eigenlijk niet nodig.
Als je, met de rug naar de abdij, kijkt naar de overgebleven muur van Bishop's House (het huis van de bishop) dan krijg je een prachtig zicht op de Ross of Mull. Een perfect plaatje (al moet ik toegeven dat het weer er ook heel veel toe doet).

Op het eiland woonden niet alleen Benedictijnse monniken. Er waren ook nonnetjes en die leefden in de Nunnery. Dit nonnenklooster werd ook rond 1200 gebouwd, maar zoals je kan zien werden deze gebouwen als ruïnes behouden.

Dus wat is Iona? Het is een fantastische plaats om te bezoeken. Het eiland is een en al geschiedenis; het ademt verhalen. Ken je dat ene boek dat nu in Dublin ligt, een boek vol gouden prentjes en mini-decoratieve schilderijtjes, het Book of Kells? Wel, dat werd hier geschreven op Iona. De monniken hielden ook kronieken bij over alles wat zich in Schotland afspeelde. Jammer genoeg daagden de Vikingen op. En die bleven maar komen. Dus werd het boek verhuisd naar Kells (waar het zijn naam kreeg). Deeltjes van de kronieken duiken op in Ierse kronieken. Zo een schat aan informatie die ooit in Iona lag. Fascinerend!

En voor wie het niet zo heeft begrepen op data en zo... Bezoek het eiland, puur voor de peis en vree dat het uitstraalt. Het is echt een lieflijk oord.

Meer informatie kan je vinden op hun website.